Ζ

Σκηνοθεσία Κώστας Γαβράς
Παραγωγή Ζακ Περέν
Ahmed Rachedi
Σενάριο Βασίλης Βασιλικός(μυθιστόρημα)
Jorge Semprún
Κώστας Γαβράς
Πρωταγωνιστές Ζαν Λουί Τρεντινιάν
Ιβ Μοντάν
Ειρήνη Παππά
Ζακ Περέν
Πρώτη προβολή 26 Φεβρουαρίου 1969
Μουσική Μίκης Θεοδωράκης
Διάρκεια 127 λεπτά
Γλώσσα Γαλλικά
Σελίδα IMDb
Σελίδα Cine.gr

Ζ είναι ο τίτλος ταινίας του Κώστα Γαβρά, παραγωγής 1969, με θέμα τη δολοφονία του αριστερού βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη και την αναζήτηση των ενόχων από τον ανακριτή Χρήστο Σαρτζετάκη, μετέπειτα πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας. Βασίστηκε στο ομώνυμο μυθιστόρημα που έγραψε το 1966 ο Βασίλης Βασιλικός. Πρόθεση των δημιουργών ήταν το "Ζ" του τίτλου να προφέρεται "Ζει" και όχι "ζήτα", καθώς ήθελαν να εκφράζει ηχητικά το ρήμα που ακουγόταν στις διαδηλώσεις που έγιναν όταν σκοτώθηκε ο βουλευτής - "Λαμπράκη ζεις, εσύ μας οδηγείς" και "Ζει, Ζει, Ζει".

Ιστορικό της ταινίας

Ο αδελφός του Κώστα Γαβρά είχε υπηρετήσει στον στρατό[1] μαζί με τον συγγραφέα Βασίλη Βασιλικό και ήταν φίλοι. Οταν διάβασε το Ζ του Βασιλικού για την υπόθεση Λαμπράκη, το πρότεινε αμέσως στον αδελφό του. Εκείνος το είδε θετικά, αλλά δεν βιάστηκε να το υλοποιήσει. Εντούτοις όταν έγινε το πραξικόπημα των συνταγματαρχών τον Απρίλη του 1967, ο Γαβράς αποφάσισε αμέσως να κάνει την ταινία. Τα γυρίσματα έγιναν στην Αλγερία και η ταινία είχε κάποιες μικροδιαφορές στην πλοκή τόσο σε σύγκριση με το βιβλίο όσο και με την πραγματικότητα. Είναι γαλλόφωνη.
Πλοκή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία δεν αναφέρει ότι αφορά την Ελλάδα, αλλά αυτό διαφαίνεται από διάφορα ελληνικά στοιχεία. Αρχίζει με έναν εμπαθή άνδρα που εκπροσωπεί τη δεξιά κυβέρνηση να βγάζει λογίδριο για "την απόφαση των αρχών να πατάξουν τους κομμουνιστές", και μετά δείχνει έναν ειρηνιστή επιστήμονα και βουλευτή, τον Υβ Μοντάν, να προετοιμάζει μια εκδήλωση της αντιπολίτευσης, στην οποία ο ίδιος θα μιλούσε για πυρηνικό αφοπλισμό. Η οργάνωση της εκδήλωσης αυτής σκοντάφτει σε μια σειρά από εμπόδια. Τελικά διοργανώνεται και ο ειρηνιστής βουλευτής κάνει την ομιλία του, αλλά λίγες ώρες αργότερα υποκύπτει στα χτυπήματα που δέχεται από παρακρατικούς έξω από τον χώρο της εκδήλωσης.

Στην ταινία η επίθεση γίνεται μπροστά στα μάτια της αστυνομίας, που δεν επεμβαίνει για να συλλάβει τους δράστες, και αυτοί απομακρύνονται με το αυτοκίνητό τους, αφού ο ένας από αυτούς χτυπήσει τον βουλευτή στο κεφάλι με ένα λοστό. Οι αρχές πιέζουν τους μάρτυρες να καταθέσουν ότι επρόκειτο για τροχαίο και ότι ο οδηγός του οχήματος ήταν μεθυσμένος. Διενεργείται όμως ιατροδικαστική αυτοψία και πιστοποιείται ότι ο θάνατος δεν προκλήθηκε από τροχαίο. Ο ανακριτής που εξετάζει την υπόθεση (Ζαν Λουι Τρεντινιάν) με τη βοήθεια ενός φωτορεπόρτερ (Ζακ Περέν) αποκαλύπτουν ότι ο φόνος διαπράχθηκε από δύο άνδρες και βρίσκουν στοιχεία που ενοχοποιούν και τέσσερα στελέχη της χωροφυλακής. Εντούτοις η κυβέρνηση προσπαθεί να συγκαλείψει την υπόθεση, παίρνει το φάκελο από τον ανακριτή, που έδειχνε αποφασισμένος να χαρακτηρίσει τον θάνατο του βουλευτή δολφονία, και οι αυτόπτες μάρτυρες εξαφανίζονται ή σκοτώνονται κάτω από αδιευκρινιστες και ύποπτες συνθήκες. Οι υπαίτιοι καταδικάζονται σε σχετικά ελαφρές για το έγκλημά τους ποινές. Οι αξιωματικοί της χωροφυλακής δέχονται κυρίως διοικητικές ποινές, οι στενοί συνεργάτες του Γρηγόρη Λαμπράκη απελαύνονται ή πεθαίνουν και ο φωτορεπόρτερ φυλακίζεται με την κατηγορία ότι έδωσε στη δημοσιότητα απόρρητα στοιχεία.

Προτού αρχίσουν να πέφτουν οι τίτλοι του τέλους, ο Γαβράς δείχνει μια λίστα από όσα απαγορεύει η χούντα που επιβλήθηκε στην Ελλάδα λίγα χρόνια μετά το θάνατο του Λαμπράκη. Ανάμεσα σε αυτά είναι τα ειρηνευτικά κινήματα, οι απεργίες, η συγκρότηση εργατικών σωματείων, τα μακριά μαλλιά στους άνδρες, η μουσική τωνBeatles, ο Λέων Τολστόι, ο Ιονέσκο, ο Ζαν Πολ Σαρτρ, η ελευθεροτυπία, αλλά και το γράμμα "Ζήτα" που θυμίζει τον Λαμπράκη.
Ρόλοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Υβ Μοντάν στο ρόλο του αριστερού βουλευτή
Ειρήνη Παππά στο ρόλο της χήρας του βουλευτή
Ζαν Λουϊ Τρεντινιάν στο ρόλο του ανακριτή
Ζακ Περέν ως φωτορεπόρτερ
Βραβεία & Υποψηφιότητες
ΟργάνωσηΚατηγορίαΥποψήφιοςΑποτέλεσμα
Όσκαρ Καλύτερη Ταινία υποψηφιότητα
Σκηνοθεσία Κώστας Γαβράς υποψηφιότητα
Διασκευασμένο Σενάριο Τζορτζ Σεμπρούν & Κώστας Γαβράς υποψηφιότητα
Καλύτερη Ξενόγλωσση Ταινία νίκη
Μοντάζ Φρανσουάζ Μπονότ νίκη
Χρυσές Σφαίρες Καλύτερη Ξενόγλωσση Ταινία νίκη
Φεστιβάλ Καννών Χρυσός Φοίνικας υποψηφιότητα
Βραβείο Επιτροπής νίκη
Βραβείο Ανδρικού Ρόλου Ζαν Λουϊ Τρεντινιάν νίκη
BAFTA Καλύτερη Tαινία υποψηφιότητα
Σενάριο Τζορτζ Σεμπρούν & Κώστας Γαβράς υποψηφιότητα
Μουσική Μίκης Θεοδωράκης νίκη
Μοντάζ Φρανσουάζ Μπονότ υποψηφιότητα
Un Award υποψηφιότητα

Πηγές

Άλμα πάνω↑ Ιστοχώρος έβδομη τέχνη (evdomos.wordpress.com/)

Κώστας Γαβράς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Κώστας Γαβράς (2012)

Ο Κώστας Γαβράς είναι Έλληνας σκηνοθέτης του γαλλικού κινηματογράφου.

Πίνακας περιεχομένων

[Απόκρυψη]

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε στα Λουτρά Ηραίας Αρκαδίας στις 12 Φεβρουαρίου 1933 και σπούδασε Συγκριτική Φιλολογία στη Σορβόνη καθώς και κινηματογράφο στην IDHEC. Εργάστηκε ως βοηθός σε διάφορες παραγωγές και συνεργάστηκε με τον Κλερ και τον Κλεμάν, πριν σκηνοθετήσει την πρώτη του ταινία "Διαμέρισμα Δολοφόνων" το 1965. Καθιερώθηκε με μία σειρά πολιτικών θρίλερ που αποκάλυψαν το βίαιο πρόσωπο δικτατορικών καθεστώτων, μέσα από προσωπικές τραγωδίες ασυμβίβαστων ανθρώπων. Ο Γαβράς ήταν υποψήφιος για Όσκαρ Καλύτερης Ξένης Ταινίας 1969 (Ζ), και κέρδισε το Όσκαρ Σεναρίου 1982 (Ο αγνοούμενος). Κέρδισε επίσης Χρυσό Φοίνικα φεστιβάλ Καννών 1982 (Ο αγνοούμενος), Ειδικό Βραβείο Κριτικής Επιτροπής Φεστιβάλ Καννών 1975 (Ειδικό δικαστήριο), Χρυσή Άρκτος Φεστιβάλ Βερολίνου 1990 (Μουσικό κουτί). To 2002 σκηνοθέτησε την ταινία Αμήν. που κέρδισε Βραβείο César καλύτερου σεναρίου 2003.